Jasieński Bruno: Różnice pomiędzy wersjami
(Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
Linia 3: | Linia 3: | ||
| zrodlo = http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Bruno_Jasienski.jpg | | zrodlo = http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Bruno_Jasienski.jpg | ||
| dane = Bruno Jasieński | | dane = Bruno Jasieński | ||
− | | data = 17. | + | | data = 17.07.1901, godz. 15:00 |
| miejsce = Klimontów (powiat sandomierski) ( 50°39′N 21°27′E) | | miejsce = Klimontów (powiat sandomierski) ( 50°39′N 21°27′E) | ||
− | | strefa = GMT+ 1 | + | | strefa = GMT+1:24 |
| slonce = 25° Raka | | slonce = 25° Raka | ||
| ksiezyc = 16° Lwa | | ksiezyc = 16° Lwa | ||
Linia 13: | Linia 13: | ||
== Biografia == | == Biografia == | ||
− | Polski poeta pochodzenia żydowskiego, współtwórca polskiego futuryzmu, działacz komunistyczny. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, w 1919 roku Jasieński stworzył w Klimontowie teatr amatorski, który w przyklasztornym refektarzu wystawił "Ich czworo" Zapolskiej, Sędziów, a następnie "Wesele" Wyspiańskiego z udziałem chłopów-naturszczyków. Jako student Jasieński zaangażował się w tworzenie ruchu futurystów, współpracował ze Stanisławem Młodożeńcem i Tytusem Czyżewskim. W czasie pobytu w Paryżu (1925-29) podjął próby zbliżenia się do środowisk komunistycznych, lecz po skandalu związanym z opublikowaniem powieści ''Palę Paryż'' został wydalony z Francji. W 1929 roku pojechał w ZSRR. Dzięki staraniom Tomasza Dąbala został entuzjastycznie przyjęty. W dniu przyjazdu do Leningradu witały go tłumy. Od 1934 członek zarządu Związku Pisarzy Radzieckich, współpracował z Literaturą Międzynarodową i Kulturą Mas | + | Polski poeta pochodzenia żydowskiego, współtwórca polskiego futuryzmu, działacz komunistyczny. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, w 1919 roku Jasieński stworzył w Klimontowie teatr amatorski, który w przyklasztornym refektarzu wystawił "Ich czworo" Zapolskiej, "Sędziów", a następnie "Wesele" Wyspiańskiego z udziałem chłopów-naturszczyków. Jako student Jasieński zaangażował się w tworzenie ruchu futurystów, współpracował ze Stanisławem Młodożeńcem i Tytusem Czyżewskim. Z początkiem lat 20. Jasieński objawił się jako autor tekstów programowych (m.in. "Do narodu polskiego manifest w sprawie natychmiastowej futuryzacji życia"; "Manifest w sprawie poezji futurystycznej"; także współtwórca głośnej jednodniówki "Nuż w bżuhu"). Współpracował również z pismami awangardowymi ("Zwrotnica" i "Almanach Nowej Sztuki"), a po 1923 związał się z lewicą komunistyczną [http://culture.pl/pl/tworca/bruno-jasienski]. W 1923 roku poślubił córkę lwowskiego kupca, Klarę Arem. Pieniądze teścia umożliwiły Brunonowi i Karze (w ten bowiem sposób poeta nazywał swoją małżonkę) wyjazd do Paryża [http://histmag.org/Bruno-Jasienski-futurysta-stalinista-6869]. Do emigracji skłoniły go kłopoty ze strony polskiej cenzury i policji. W czasie pobytu w Paryżu (1925-29) podjął próby zbliżenia się do środowisk komunistycznych, lecz po skandalu związanym z opublikowaniem powieści ''Palę Paryż'' został wydalony z Francji. W 1929 roku pojechał w ZSRR. Dzięki staraniom Tomasza Dąbala został entuzjastycznie przyjęty. W dniu przyjazdu do Leningradu witały go tłumy. Od 1934 członek zarządu Związku Pisarzy Radzieckich, współpracował z Literaturą Międzynarodową i Kulturą Mas. |
− | + | W roku 1936 Gienrich Jagoda (protektor Jasieńskiego) wypadł z łask Stalina, a w następnym roku został aresztowany. Dla wszystkich współpracowników potężnego szefa NKWD oznaczało to automatyczny wyrok śmierci. Większość z wiernych pretorianów byłego szefa zostało rozstrzelanych. Tragiczny los spotkał również Jasieńskiego [http://histmag.org/Bruno-Jasienski-futurysta-stalinista-6869]. Został aresztowany, a następnie rozstrzelany przez NKWD. | |
+ | We wczesnych wierszach z tomiku ''But w butonierce'' widać wyraźne wpływy twórczości Igora Siewierianina. Późniejsza twórczość Jasieńskiego w ZSRR przybrała socrealistyczny charakter. | ||
− | Z szerszą biografią można zapoznać się na [http://pl.wikipedia.org/wiki/Bruno_Jasie%C5%84ski Wikipedii] | + | |
+ | Z szerszą biografią można zapoznać się na [http://pl.wikipedia.org/wiki/Bruno_Jasie%C5%84ski Wikipedii] i artykule [http://histmag.org/Bruno-Jasienski-futurysta-stalinista-6869 Bruno Jasieński – futurysta-stalinista]. | ||
== Kluczowe wydarzenia == | == Kluczowe wydarzenia == | ||
+ | * w roku 1908 - Wiktor Zysman stał się Wiktorem Jasieńskim, z niewyjaśnionych dotychczas powodów [http://histmag.org/Bruno-Jasienski-futurysta-stalinista-6869] | ||
* 13 marca 1920 - założył ze Stanisławem Młodożeńcem i Tytusem Czyżewskim Niezalegalizowany Klub Futurystów Pod Katarynką zwany ''Katarynki'' | * 13 marca 1920 - założył ze Stanisławem Młodożeńcem i Tytusem Czyżewskim Niezalegalizowany Klub Futurystów Pod Katarynką zwany ''Katarynki'' | ||
− | * | + | * kwiecień 1920 - publikuje pierwsze wiersze |
+ | * 1921 - śmierć starszej, ukochanej przez Brunona, siostry. Dwudziestoletni poeta zachował się w jedyny znany sobie sposób: napisał wiersz „Pogżeb Reńi” [http://histmag.org/Bruno-Jasienski-futurysta-stalinista-6869] | ||
+ | * ok. 1925 - W wieku 24 lat Wiktor Zysman vel Bruno Jasieński, urodzony w rodzinie luterańskiego Żyda, ochrzczony w obrządku katolickim, oficjalnie odrzucił wiarę i stał się bezwyznaniowcem [http://histmag.org/Bruno-Jasienski-futurysta-stalinista-6869] | ||
* w październiku 1925 - wyjechał do Paryża ze swoją żoną Klarą (ślub: 1923), gdzie pracował jako korespondent polskich gazet: lwowskiego "Wieku Nowego", "Kuriera Lwowskiego" "Gazety Porannej" | * w październiku 1925 - wyjechał do Paryża ze swoją żoną Klarą (ślub: 1923), gdzie pracował jako korespondent polskich gazet: lwowskiego "Wieku Nowego", "Kuriera Lwowskiego" "Gazety Porannej" | ||
* 1929 - po skandalu literackim musi opuścić Francję, osiadł w ZSRR | * 1929 - po skandalu literackim musi opuścić Francję, osiadł w ZSRR | ||
* 31 lipca 1937 - aresztowany przez NKWD, 17 września 1938 został skazany na karę śmierci przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR i tego samego dnia rozstrzelany. | * 31 lipca 1937 - aresztowany przez NKWD, 17 września 1938 został skazany na karę śmierci przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR i tego samego dnia rozstrzelany. | ||
+ | == Okoliczności śmierci == | ||
+ | Okoliczności jego śmierci były nieznane do 1992 roku. Powszechnie sądzono, że został skazany na 15 lat pobytu w obozie pracy, zesłany na Syberię i zmarł w łagrach sowieckich. Tę legendę utrwalała relacja Aleksandra Wata oraz utwór Jacka Kaczmarskiego. Krzysztof Jaworski odnalazł jednak w moskiewskich archiwach dokumenty, z których jednoznacznie wynika, że Jasieński został rozstrzelany 17 września 1938 i pochowany w bezimiennej mogile w Butowie pod Moskwą. | ||
== Źródło horoskopu == | == Źródło horoskopu == | ||
Linia 37: | Linia 44: | ||
[[Category:Dziennikarze]] | [[Category:Dziennikarze]] | ||
[[Category:Polacy za granicą]] | [[Category:Polacy za granicą]] | ||
+ | [[Category:Niewierzący]] | ||
[[Category:Liczba małżeństw: 2]] | [[Category:Liczba małżeństw: 2]] | ||
[[Category:Zmarli poniżej 40 r.ż.]] | [[Category:Zmarli poniżej 40 r.ż.]] | ||
[[Category:Powód śmierci: morderstwo]] | [[Category:Powód śmierci: morderstwo]] | ||
+ | [[Category:Kara śmierci]] | ||
[[Category:Słońce 25° Raka]] | [[Category:Słońce 25° Raka]] | ||
[[Category:Księżyc 16° Lwa]] | [[Category:Księżyc 16° Lwa]] | ||
Linia 46: | Linia 55: | ||
[[Category:Władca ASC na wygnaniu]] | [[Category:Władca ASC na wygnaniu]] | ||
[[Category:Faza Księżyca: I kwadra]] | [[Category:Faza Księżyca: I kwadra]] | ||
+ | [[Category:Alfabetyczny zbiór danych]] |
Aktualna wersja na dzień 02:34, 27 kwi 2016
Biografia
Polski poeta pochodzenia żydowskiego, współtwórca polskiego futuryzmu, działacz komunistyczny. Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, w 1919 roku Jasieński stworzył w Klimontowie teatr amatorski, który w przyklasztornym refektarzu wystawił "Ich czworo" Zapolskiej, "Sędziów", a następnie "Wesele" Wyspiańskiego z udziałem chłopów-naturszczyków. Jako student Jasieński zaangażował się w tworzenie ruchu futurystów, współpracował ze Stanisławem Młodożeńcem i Tytusem Czyżewskim. Z początkiem lat 20. Jasieński objawił się jako autor tekstów programowych (m.in. "Do narodu polskiego manifest w sprawie natychmiastowej futuryzacji życia"; "Manifest w sprawie poezji futurystycznej"; także współtwórca głośnej jednodniówki "Nuż w bżuhu"). Współpracował również z pismami awangardowymi ("Zwrotnica" i "Almanach Nowej Sztuki"), a po 1923 związał się z lewicą komunistyczną [1]. W 1923 roku poślubił córkę lwowskiego kupca, Klarę Arem. Pieniądze teścia umożliwiły Brunonowi i Karze (w ten bowiem sposób poeta nazywał swoją małżonkę) wyjazd do Paryża [2]. Do emigracji skłoniły go kłopoty ze strony polskiej cenzury i policji. W czasie pobytu w Paryżu (1925-29) podjął próby zbliżenia się do środowisk komunistycznych, lecz po skandalu związanym z opublikowaniem powieści Palę Paryż został wydalony z Francji. W 1929 roku pojechał w ZSRR. Dzięki staraniom Tomasza Dąbala został entuzjastycznie przyjęty. W dniu przyjazdu do Leningradu witały go tłumy. Od 1934 członek zarządu Związku Pisarzy Radzieckich, współpracował z Literaturą Międzynarodową i Kulturą Mas.
W roku 1936 Gienrich Jagoda (protektor Jasieńskiego) wypadł z łask Stalina, a w następnym roku został aresztowany. Dla wszystkich współpracowników potężnego szefa NKWD oznaczało to automatyczny wyrok śmierci. Większość z wiernych pretorianów byłego szefa zostało rozstrzelanych. Tragiczny los spotkał również Jasieńskiego [3]. Został aresztowany, a następnie rozstrzelany przez NKWD.
We wczesnych wierszach z tomiku But w butonierce widać wyraźne wpływy twórczości Igora Siewierianina. Późniejsza twórczość Jasieńskiego w ZSRR przybrała socrealistyczny charakter.
Z szerszą biografią można zapoznać się na Wikipedii i artykule Bruno Jasieński – futurysta-stalinista.
Kluczowe wydarzenia
- w roku 1908 - Wiktor Zysman stał się Wiktorem Jasieńskim, z niewyjaśnionych dotychczas powodów [4]
- 13 marca 1920 - założył ze Stanisławem Młodożeńcem i Tytusem Czyżewskim Niezalegalizowany Klub Futurystów Pod Katarynką zwany Katarynki
- kwiecień 1920 - publikuje pierwsze wiersze
- 1921 - śmierć starszej, ukochanej przez Brunona, siostry. Dwudziestoletni poeta zachował się w jedyny znany sobie sposób: napisał wiersz „Pogżeb Reńi” [5]
- ok. 1925 - W wieku 24 lat Wiktor Zysman vel Bruno Jasieński, urodzony w rodzinie luterańskiego Żyda, ochrzczony w obrządku katolickim, oficjalnie odrzucił wiarę i stał się bezwyznaniowcem [6]
- w październiku 1925 - wyjechał do Paryża ze swoją żoną Klarą (ślub: 1923), gdzie pracował jako korespondent polskich gazet: lwowskiego "Wieku Nowego", "Kuriera Lwowskiego" "Gazety Porannej"
- 1929 - po skandalu literackim musi opuścić Francję, osiadł w ZSRR
- 31 lipca 1937 - aresztowany przez NKWD, 17 września 1938 został skazany na karę śmierci przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR i tego samego dnia rozstrzelany.
Okoliczności śmierci
Okoliczności jego śmierci były nieznane do 1992 roku. Powszechnie sądzono, że został skazany na 15 lat pobytu w obozie pracy, zesłany na Syberię i zmarł w łagrach sowieckich. Tę legendę utrwalała relacja Aleksandra Wata oraz utwór Jacka Kaczmarskiego. Krzysztof Jaworski odnalazł jednak w moskiewskich archiwach dokumenty, z których jednoznacznie wynika, że Jasieński został rozstrzelany 17 września 1938 i pochowany w bezimiennej mogile w Butowie pod Moskwą.
Źródło horoskopu
Treść aktu urodzenia: "21 lipca 1901 r. o godzinie szóstej wieczorem w Urzędzie Stanu Cywilnego w Klimontowie stawił się Jakub Zysman, czterdziestoletni lekarz żyjący w tejże miejscowości i w obecności światków okazał dziecię płci męskiej oświadczając, że urodzone zostało 17 lipca bieżącego roku o trzeciej po południu przez prawowitą jego małżonkę trzydziestoczteroletnią Eufemię Marię z Modzelewskich. Dziecięciu temu przy chrzcie świętym udzielonym tego dnia przez tutejszego księdza nadano imię Wiktor" ze strony http://mkw98.republika.pl/rozdzial1.htm .
Informację dostarczył Mirosław Czylek