Jan II Kazimierz Waza: Różnice pomiędzy wersjami
Linia 16: | Linia 16: | ||
Młodość upłynęła przyszłemu królowi w znacznym stopniu na wojowaniu. W 1629 ojciec zabrał go do Prus na wyprawę przeciwko Szwedom. | Młodość upłynęła przyszłemu królowi w znacznym stopniu na wojowaniu. W 1629 ojciec zabrał go do Prus na wyprawę przeciwko Szwedom. | ||
− | Wygrał rywalizację o tron polski ze swoim bratem Karolem Ferdynandem, biskupem wrocławskim. W 1649 ożenił się z Marią Ludwiką Gonzaga, wdową po Władysławie IV. Panowanie Jana Kazimierza było okresem nieustannych walk prowadzonych ze wszystkimi nieomal sąsiadami Rzeczypospolitej. W latach 1649-1651 toczył wojnę z Kozakami i Tatarami, 1654-1656 z Moskwą i Kozakami, 1656-1660 ze Szwecją (wojna północna), wspomaganą przez elektora brandenburskiego i księcia siedmiogrodzkiego. W latach 1660-1661 ponownie prowadził wojnę z Moskwą. [http://portalwiedzy.onet.pl/75,,,,jan_ii_kazimierz,haslo.html] | + | Wygrał rywalizację o tron polski ze swoim bratem Karolem Ferdynandem, biskupem wrocławskim. W 1649 ożenił się z [[Ludwika Maria Gonzaga|Marią Ludwiką Gonzaga]], wdową po Władysławie IV. Panowanie Jana Kazimierza było okresem nieustannych walk prowadzonych ze wszystkimi nieomal sąsiadami Rzeczypospolitej. W latach 1649-1651 toczył wojnę z Kozakami i Tatarami, 1654-1656 z Moskwą i Kozakami, 1656-1660 ze Szwecją (wojna północna), wspomaganą przez elektora brandenburskiego i księcia siedmiogrodzkiego. W latach 1660-1661 ponownie prowadził wojnę z Moskwą. [http://portalwiedzy.onet.pl/75,,,,jan_ii_kazimierz,haslo.html] |
Jan Kazimierz nie był dobrym politykiem, nie stworzył sobie żadnej siły politycznej, na której mógłby oprzeć swe rządy. Zrzekł się korony i emigrował do Francji, zmarł w Paryżu. Współcześni oceniali go bardzo surowo. Od pierwszych liter jego monogramu “Ioannes Casimirus Rex” mówiono o nim “Initium Calamitatis Regni” – początek nieszczęść królestwa. Po 80 latach panowania Wazów Rzeczpospolita znajdowała się w opłakanym stanie. Wojny na południowym wschodzie, w Inflantach, a zwłaszcza „potop szwedzki”, który zalał prawie cały kraj, bardzo poważnie zrujnowały gospodarkę kraju. Ludność zmniejszyła się o ok. 30% i wynosiła 6-7 mln, większość gruntów leżała odłogiem, tak znacznie zmniejszyła się produkcja zbóż. | Jan Kazimierz nie był dobrym politykiem, nie stworzył sobie żadnej siły politycznej, na której mógłby oprzeć swe rządy. Zrzekł się korony i emigrował do Francji, zmarł w Paryżu. Współcześni oceniali go bardzo surowo. Od pierwszych liter jego monogramu “Ioannes Casimirus Rex” mówiono o nim “Initium Calamitatis Regni” – początek nieszczęść królestwa. Po 80 latach panowania Wazów Rzeczpospolita znajdowała się w opłakanym stanie. Wojny na południowym wschodzie, w Inflantach, a zwłaszcza „potop szwedzki”, który zalał prawie cały kraj, bardzo poważnie zrujnowały gospodarkę kraju. Ludność zmniejszyła się o ok. 30% i wynosiła 6-7 mln, większość gruntów leżała odłogiem, tak znacznie zmniejszyła się produkcja zbóż. |
Wersja z 13:50, 21 mar 2014
Dane | Jan II Kazimierz Waza |
---|---|
Data urodzenia | 22.03.1609, godz. 4:00 |
Miejscowość | Kraków ( 50°03′N 19°56′E) |
Strefa czasowa | GMT+1:20 |
Słońce | 2° Barana |
Księżyc | 20° Wagi |
Ascendent | 2° Wodnika |
Biografia
Król Polski w latach 1648-1668, tytularny król Szwecji do 1660 z dynastii Wazów. Syn króla Polski i Szwecji Zygmunta III Wazy i Konstancji Habsburżanki, arcyksiężniczki austriackiej. Przyrodni brat Władysława IV Wazy. Kawaler Orderu Złotego Runa. Abdykował w 1668 roku, przerywając ciągłość dynastyczną. Był ostatnim członkiem rodu Wazów blisko spokrewnionym z Jagiellonami. Młodość upłynęła przyszłemu królowi w znacznym stopniu na wojowaniu. W 1629 ojciec zabrał go do Prus na wyprawę przeciwko Szwedom.
Wygrał rywalizację o tron polski ze swoim bratem Karolem Ferdynandem, biskupem wrocławskim. W 1649 ożenił się z Marią Ludwiką Gonzaga, wdową po Władysławie IV. Panowanie Jana Kazimierza było okresem nieustannych walk prowadzonych ze wszystkimi nieomal sąsiadami Rzeczypospolitej. W latach 1649-1651 toczył wojnę z Kozakami i Tatarami, 1654-1656 z Moskwą i Kozakami, 1656-1660 ze Szwecją (wojna północna), wspomaganą przez elektora brandenburskiego i księcia siedmiogrodzkiego. W latach 1660-1661 ponownie prowadził wojnę z Moskwą. [1]
Jan Kazimierz nie był dobrym politykiem, nie stworzył sobie żadnej siły politycznej, na której mógłby oprzeć swe rządy. Zrzekł się korony i emigrował do Francji, zmarł w Paryżu. Współcześni oceniali go bardzo surowo. Od pierwszych liter jego monogramu “Ioannes Casimirus Rex” mówiono o nim “Initium Calamitatis Regni” – początek nieszczęść królestwa. Po 80 latach panowania Wazów Rzeczpospolita znajdowała się w opłakanym stanie. Wojny na południowym wschodzie, w Inflantach, a zwłaszcza „potop szwedzki”, który zalał prawie cały kraj, bardzo poważnie zrujnowały gospodarkę kraju. Ludność zmniejszyła się o ok. 30% i wynosiła 6-7 mln, większość gruntów leżała odłogiem, tak znacznie zmniejszyła się produkcja zbóż.
Z szerszą biografią można zapoznać się na Wikipedii
Kluczowe wydarzenia
- 10 maja 1638 do lutego 1640 - zatrzymał się na postój we Francji pozostającej w wojnie z Hiszpanią, gdzie został aresztowany na rozkaz kardynała Richelieu pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Hiszpanii. Uwolniony po interwencji poselstwa Rzeczypospolitej, które przybyło do Paryża pod kierownictwem wojewody smoleńskiego Krzysztofa Korwina Gosiewskiego.
- 16 maja 1646 - otrzymał od papieża godność kardynalską. Nieco wcześniej, wbrew woli królewskiej, wyjechał do Włoch i wstąpił do zakonu jezuitów w Loreto, który opuścił jednak już po dwóch latach nowicjatu.
- 20 listopada 1648 - po śmierci brata, Władysława IV Wazy, Jan II Kazimierz Waza został obrany królem Rzeczypospolitej, po sześciu miesiącach trwającej wolnej elekcji
- 17 stycznia 1649 - w katedrze wawelskiej arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Maciej Łubieński koronował Jana Kazimierza na króla Polski [2]
- 30 maja 1649 - doszło do zawarcia małżeństwa Ludwiki [3] i Kazimierza
- 28 czerwca-10 lipca 1651 - król dzięki swoim zdolnościom strategicznym odniósł świetne zwycięstwo nad połączonymi wojskami kozacko-tatarskimi w bitwie pod Beresteczkiem [4] i zmusił Kozaków do podpisania mniej korzystnej dla nich ugody w Białej Cerkwi
- 1655 - wojska szwedzkie wkroczyły do Rzeczypospolitej. Była to kontynuacja wojen, jakie ze Szwedami prowadził Zygmunt III Waza, a później także Władysław IV, gdyż nie skończyły się one traktatem pokojowym, a tylko rozejmem w Sztumskiej Wsi [5]
- 20 listopada 1655 - król wydał uniwersał opolski do narodu, wzywając w nim wszystkie stany do zbrojnego powstania przeciwko Szwedom [6]
- 8 stycznia 1656 - król datował „Manifest wzywający chłopów do walki”
- 1 kwietnia 1656 - złożenie przez króla Jana ślubów lwowskich podczas mszy świętej odprawianej przez nuncjusza Pietro Vidoniego przed obrazem Matki Bożej Łaskawej. Kraj był prawie w całości opanowany przez Szwedów i Rosjan. Przyrzeczenia królewskie miały poderwać do walki z najeźdźcami nie tylko szlachtę, ale i cały lud. Monarcha oddał Rzeczpospolitą pod opiekę Matki Boskiej, którą nazwał Królową Polski i obiecał, że poprawi sytuację chłopów i mieszczan, kiedy tylko kraj zostanie uwolniony spod okupacji. [7]. Śluby lwowskie mogą mieć symboliczny związek z oblężeniem Jasnej Góry [8], mającej miejsce pomiędzy 18 listopada a 27 grudnia 1655.
- 26 września do 23 grudnia 1657 - dowodził oblężeniem Torunia
- 16 września 1668 - Jan II Kazimierz Waza zrzekł się korony
- 30 kwietnia 1669 - wyjechał do Francji, gdzie uzyskał niezwykle dochodowe opactwo Saint-Germain-des-Prés, którego został 76 opatem.
- 16 grudnia 1672 - zmarł cztery lata po abdykacji. Podobno przyczyną zgonu był atak apopleksji jakiego doznał po otrzymaniu wiadomości o upadku Kamieńca Podolskiego.
Ciekawostki
- Jan Kazimierz miał dwójkę dzieci, Marię Annę Teresę [9] oraz Jana Zygmunta [10]. Żyły one bardzo krótko: córka nieco ponad rok, syn niewiele ponad półtora miesiąca.
- Podczas sejmu w 1661 roku Jan Kazimierz w czasie przemówienia argumentował sens przeprowadzenia elekcji vivente rege i trafnie wtedy przepowiedział rozbiory Polski (tzw. przepowiednia Jana Kazimierza). Mówił bowiem: Moskwa i Ruś odwołają się do ludów jednego z nimi języka i Litwę dla siebie przeznaczą; granice Wielkopolski staną otworem dla Brandenburczyka, a przypuszczać należy, iż [ten] o całe Prusy certować [starać się] zechce, wreszcie Dom Austriacki spoglądający łakomie na Kraków nie opuści dogodnej dla siebie sposobności i przy powszechnym rozrywaniu państwa nie wstrzyma się od zaboru. Powtórzył podobne słowa w czasie sejmu abdykacyjnego.
- O abdykacji króla Jana Kazimierza: Sekretarz królewski tak to zrelacjonował:
"Nie tajno to niektórym z Wszmściów, że nie od małego czasu, jeszcze dobrze za żywota ś. p. królowej Jejmści, a nie dopieroż po jej śmierci postanowił JKMść abdicare regno. Dotąd konfederacya wojska, wojna moskiewska i moyus interni civiles tamowały ten zamysł, żeby był rpltej o tak wielu zamieszania interregni pericula nie przydawał. Teraz z łaski bożej, kiedy ab intra pokój i z Moskwą przymierze, już tę intencyją swoją jako najprędzej ad effectum deducere postanowił. Miał JKMść in a teraz różne w tem konsyderacye swoje prywatne, osobliwie zdrowiu swemu słabemu i pracom regnandi już neizdolnego i sumienia swego, które JKMci persuadet, aby inter curas principis et extremum vitae terminum dał sobie to interstitium na potrzebną każdemu, osobliwie monarsze, rezolucyją. A osobliwie przywodzi do tego JKMści boni et quitis publicae respekt. Widzi bowiem JKMść, że złość ludzka świątobliwe JKMści intencyje źle tłumacząc i ustwicznie rpltą o poniewolnej elekcyi suspicyjami mieszając, uspokoić się inaczej nie może, tylko kiedy JKMść per exinanitionem siebie samego da dowód mołości swojej do rpltej, o onę in liberrimo postanowi elekcyi wolnej exercito".
/"Stefana Franciszka z Prószcza Medekszy sekretarza Jana Kazimierza, Sędziego Ziemskiego Kowieńskiego księga pamiętnicza wydarzeń zaszłych na Litwie 1654-1668" z rękopismu powierzonego Akademii wyd. Władysław Seredyński "Scriptore Rerum Polonicarum" t. 3, Kraków 1875/ '
Źródło wypowiedzi - FORUM: http://forum.historia.org.pl/topic/4768-abdykacja-jana-ii-kazimierza-wazy/
Źródło horoskopu
Zygmunt Wdowiszewski, s. 232 (III. 1.), Genealogia Jagiellonów i Domu Wazów w Polsce, Wydawn. Avalon, 2005.
"Urodził się na zamku krakowskim dnia 22 marca 1609 roku, o godzinie 4 rano, jako syn Zygmunta HI i Konstancji arcyksiężnej austriackiej".
Mniej szczegółowa informacja jest zawarta także w książce: Leszek Podhorodecki, s. 107, Wazowie w Polsce, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1985.
"Drugi syn noszący to imię, przyszły król polski, urodził się wczesnym rankiem 22 marca 1609 roku na zamku krakowskim".
Informację dostarczył Mirosław Czylek